In een rechtsstaat als de onze dient iedere macht te worden gecompenseerd door een tegenmacht. Voor de ongebreidelde macht van concerndirecties is geen plaats. Tenzij tegelijkertijd de macht van de gemeenteraad, de Rekenkamer en de Ombudsmannen in evenredigheid toeneemt. Het is nodig om de perverse prikkels en perverse processen en het megalomaan gedrag binnen het ambtelijk apparaat, wat hierdoor ethisch en moreel wordt uitgehold aan te pakken. Ambtenaren zijn niet op de eerste plaats boekhouders en tijdschrijvers, ze hebben een hogere morele en ethische verantwoordelijkheid, namelijk ‘het goede’ doen voor burgers op een fatsoenlijke, eerlijke, betrouwbare en transparante wijze. Het ambtelijk apparaat mag niet monddood zijn en zou contacten mogen hebben met pers, politiek, en ‘controle instanties’, zoals Rekenkamers en Ombudsmannen. De ‘ziel’ die door het sturen met een spreadsheet uit het ambtenarenapparaat is gesloopt moet weer terug.
Sturen met een spreadsheet is wel een erg simplistische oplossing voor de multidisciplinaire problemen, waar de overheid mee moet dealen. In een gezonde situatie trekt de overheid zich de kritiek vanuit het eigen apparaat, de Rekenkamer, de Ombudsman en de samenleving aan en draagt zo bij aan de legitimiteit, transparantie en vertrouwen. Dat is wat de overheid nodig heeft om het land bestuurbaar te houden en welvarend. Wat kunt u doen? Als u zelf ambtenaar bent kunt u zich natuurlijk verzetten tegen het corrumperende systeem. Verder kunnen we politici en bijvoorbeeld de pers informeren over de ongewenste situatie die is gegroeid als gevolg van de ‘overheid als bedrijf’. En u kunt ideeën opperen en verspreiden over hoe de overheid wel op een integere en betrouwbare wijze kan functioneren. En als burger van een stad kunt u zelf een oogje in het zeil houden en invloed uitoefenen als er sprake is van megalomane projecten.
